“Riga is alleen maar de hoofdstad van Letland. Dat is maar één ding. Dobele is hoofdstad van zoveel meer!” Deze krachtige intro – uitgesproken met een relativerende glimlach – verwelkomt me in Dobele, 70 kilometer van Riga. Het plaatsje ligt in de regio Zemgale, in het zuiden van Letland. Dankzij die zuidelijke ligging heeft het de meeste zonnige dagen van Letland, waardoor het wel de ‘hoofdstad van de zon’ wordt genoemd.
- Heb je mijn top 10 met mooiste plekken in Letland al gedownload?
- Op deze pagina vind je kortingen, acties en gratis extra’s voor je vakantie naar Letland
- Hier vind je tips voor je route naar Letland
- Op deze pagina staan adresjes om te overnachten in Letland
- Hier schrijf ik over wat leuk is om te doen in Letland
- En hier verzamel ik mooie reizen naar Letland van verschillende reisorganisaties
Seringen en sneeuwpoppen
Die zuidelijke ligging zorgt meteen voor het tweede wapenfeit van Dobele: de enorme seringentuin die misschien niet (meer) de grootste ter wereld is, maar zeker een van de grootste. Dat maakt van Dobele dus ook de seringenhoofdstad van Letland.
Een jaarlijks winterfestival met enorme piepschuimen sneeuwpoppen doet er nog een schepje bovenop: dit is ook de sneeuwpoppenhoofdstad van Letland. Het lijkt er dus op dat je Dobele echt niet mag missen als je in Letland bent. Ik ga het zien – behalve de sneeuwpoppen dan.
Een bloementuin vol liefde
Ik begin in de seringentuin. De grondlegger van de tuin, Peteris Upitis (1896-1976), was geen makkelijke man, zo laat de gids doorschemeren. Misschien richtte hij alle warmte en liefde die hij in zich had wel op deze tuin. Upitis droomde van Letland als één grote bloementuin en de meer dan 200 verschillende seringenstruiken die er nu staan, hebben poëtische namen als De kleine prins, De dromer van Dobele en Monument voor de moeder van Peteris Upitis. Allemaal bloeien ze 3 weken lang vanaf mei en toen ik er eind mei was, hing de tuin vol kleur, geur en het schaterlachen van spelende kinderen die er op schoolreisje waren.
Zelf fruit plukken
Maar het draait niet alleen om seringen in de tuin van Dobele. Het is ook een plek waar fruit wordt gekweekt. Er staan meer dan 5000 soorten en kruisingen van fruitbomen en -planten. Begin mei wordt er feest gevierd in de kersenboomgaard, die dan vol witte bloesem staat, en begin juli kan daar het grote plukken beginnen. Als bezoeker kun je de kersen, appels, peren, abrikozen, bessen en nog veel meer zelf komen plukken of gewoon komen kopen. Behalve het fruit zelf kun je ook verschillende lekkernijen van fruit kopen, zoals sap, gedroogd fruit en een soort spaghetti van ingekookt vruchtensap.
Snoepen in het cultuurcentrum van Dobele
Lekker eten is ook een van de goede Letse gewoontes die in ere worden gehouden in het cultuurcentrum van Dobele. Hier kunnen Letten die ambachten willen leren en beoefenen terecht om te weven, breien, haken, houtsnijden, pottenbakken of traditionele gerechten te bereiden.
Werken met textiel staat centraal en het cultureel centrum is dan ook een goede plek om de typisch Letse omslagdoeken, gebreide sokken, wanten en polswarmers, en de geborduurde ceintuurs en linten voor om de kousen te bewonderen.
In het brei- en borduurwerk herken ik weer de eeuwenoude symbolen uit de tijd van de Baltische stammen, die nog steeds een belangrijke rol spelen in het Letland van nu. In de woonkeuken van het cultuurcentrum mag ik een van die symbolen kiezen en dit op een steentje zetten, dat ik meekrijg als aandenken.
Kruidenthee en pannenkoeken
Daarna komt er een grote kan kruidenthee op tafel, en pannenkoekjes met verschillende soorten jam en honing. Allemaal puur natuur en oh zo lekker. Zoals zo vaak tijdens mijn reis door Letland komt het gesprek op de Vikingen van Letland. Die hadden een uitgebreide kennis van kruiden en de werking die voedingsmiddelen op onze gezondheid hebben. Pannenkoeken worden traditioneel trouwens gegeten op de dag dat de paarden na de winter voor het eerst weer de wei in konden – iets dat gevierd moest worden! Lekker eten en de oude tradities van een natuurvolk – het zijn de rode draden in mijn kennismaking met Letland.
De kasteelruïne van Dobele
Even verderop wacht een ander stukje Letse geschiedenis op me. In Dobele staat namelijk de ruïne van een kasteel van de Lijflandse Orde – de grootste ruïne in de Baltische staten zelfs. Hij is openbaar toegankelijk en wordt ook gebruikt als locatie voor festivals. Er zijn plannen om er door middel van een glazen constructie een modern museum van te maken. De bouwtekeningen zijn al klaar, maar er zijn nog sponsors nodig.
Het kasteel van Dobele werd in de veertiende eeuw gebouwd op de plek waar eerder een houten fort van de Zemgaļi stond. Toen de Duitse kruisridders kwamen, hield deze Baltische stam lang stand, maar na 400 jaar vechten was het toch voorbij. De Zemgaļi verbrandden in 1289 zelf hun fort en vluchtten naar Litouwen. Hun heldhaftigheid leeft voort in een monument in Dobele en het zwaard in het wapen van Dobele.
Toen was het dus de beurt aan de kruisridders om hier een kasteel te bouwen. Het werd een megaproject waar zoveel arbeiders aan werkten, dat hun opzichter ze niet kon tellen. In plaats daarvan moesten ze allemaal een boon in een pot bij de ingang doen. Als de pot vol was, waren ze er allemaal.
Het oudste gedeelte van het kasteel, uit de 14e eeuw, was een woonhuis voor kruisvaarders en monniken. Later werden er nieuwe gedeeltes bijgebouwd, zoals een kerk en een kasteeltoren. Het kasteel bestond hierdoor uit een verzameling geschakelde gedeeltes. Zo had gravin Elisabeth Magdalena in de zestiende eeuw haar eigen woonhuis met bedienden. Als ze ziek was, kon ze het raam naar de kerk opendoen en toch naar de dienst luisteren. Maar er gingen ook af en toe delen van het kasteel verloren: het werd zelfs diverse keren verwoest tijdens de Pools-Zweedse oorlogen (1600-1629).
Het einde van het kasteel van Dobele
In 1729 verlieten de laatste bewoners het kasteel. Er ontstond een nieuwe dorpskern van Dobele, aan de andere kant van de rivier. Op de plek waar nu de kerk van Dobele staat, werden nieuwe huizen gebouwd en daarvoor werden stenen van het verlaten kasteel gebruikt.
Sinds 2002 wordt het kasteel gerenoveerd en proberen archeologen er zo veel mogelijk over te weten te komen. Zo zouden de twee uitstekende stenen in de muur van het oudste gedeelte wel eens kunnen betekenen dat bij de bouw ervan twee arbeiders dood zijn gevallen. Ook zou er in de muur een meisje zijn ingemetseld, omdat dat geluk bracht. De kerker onder dit gedeelte is nog helemaal niet onderzocht – wie weet wat daar allemaal te vinden is! In bovengrondse lagen zijn wel al aardewerk, porselein van kachels, dof glas (zo’n 400 jaar oud) en helder glas (zo’n 300 jaar oud) gevonden.
Ga je zelf naar de kasteelruïne van Dobele, dan zijn er nog meer dingen waar je naar kunt zoeken. Vind je bijvoorbeeld de inscriptie van de naam Valentijn, dan zit je meteen goed wat betreft geluk in de liefde. Of ga op zoek naar de schat die hier volgens een legende begraven zou liggen. Pas wel op, want zodra je de schat opgraaft, hoor je achter je een zwarte waakhond grommen. Kijk je van schrik om, dan ben je er geweest…
Met deze totaal verschillende bezienswaardigheden verdient Dobele zeker een plek op je route als je Letland gaat verkennen – hoofdstad of niet.
Ik werd uitgenodigd om Letland te bezoeken voor Stralend Letland.
Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.
